Verkorte werkweek, flexibel werkregime: in deze landen past men het al toe

Een betere work-lifebalans, productievere en gezondere werknemers, meer jobs en langere loopbanen. Dat zijn de beloften van een kortere werkweek met een flexibel werkregime. Door het stijgende aantal burn-outs wordt er de laatste jaren steeds meer over nagedacht, in Zweden, maar ook in andere landen. Interessante experimenten met wisselend succes.

In de Duitse deelstaat Baden-Württemberg sloten vakbonden en werkgeversorganisaties uit de metaalsector onlangs een bijzonder akkoord. Dat bepaalt onder meer dat werknemers – als ze dat willen – gedurende een periode van zes maanden tot twee jaar maar 28 uur per week moeten presteren, in plaats van de 35 uur die ze voordien werkten. In die periode zullen ze hun loon gedeeltelijk behouden. Op die manier willen de vakbonden mensen meer flexibiliteit bieden, zodat ze hun werk en privéleven makkelijker kunnen combineren. De maatregel moet werken in de sector – die in Duitsland met tekorten kampt - aantrekkelijker maken, onder andere voor jonge ouders en mantelzorgers.

Vorig jaar verschenen de resultaten van een Zweeds experiment, waarbij 68 verpleegsters van een rusthuis in Göteborg gedurende twee jaar maar 30 in plaats van 37 uur moesten werken. Hun loon mochten ze behouden, hun werkregime werd aangepast. Om de gaten in het uurrooster op te vangen, moest men extra personeel aanwerven, een extra investering van 1,25 miljoen euro. De verpleegsters zelf waren echter laaiend enthousiast. Ze hadden meer energie, waren minder vaak ziek en organiseerden meer activiteiten voor de bewoners van het rusthuis.

In Oostenrijk pakte men het in 2013 nog anders aan. In een cao voor de elektromechanicasector werd een Freizeitoption of vrijetijdsoptie ingebouwd. Die bepaalde dat werknemers konden kiezen tussen een loonsverhoging van drie procent of maandelijks drie procent – of ongeveer vijf uur - meer vrije tijd. Om recht te hebben op die keuze, moesten werknemers wel een individueel akkoord hebben met hun werkgever. Zo’n tien procent van de werknemers, vooral mannen tussen 31 en 40 jaar, gaf destijds de voorkeur aan meer vrije tijd. De maatregel kende nadien een vervolg in andere sectoren. Ook de metaal- en transportsector in Oostenrijk voerde hem onlangs in.

Bedrijven als Amazon deden het hen al voor, nu probeert ook het Nieuw-Zeelandse bedrijf Perpetual Guardian het uit: een werkweek van vier dagen. Het bedrijf specialiseert zich in testamenten en erfenissen en heeft 200 mensen in dienst, verspreid over 16 kantoren. Gedurende zes weken werkten ze maar 32 in plaats van 40 uur per week. Het grote verschil met het experiment bij Amazon: de werknemers van Perpetual Guardian behielden daarbij hun volledige loon. De redenering was dat mensen productiever worden naarmate hun werk en privéleven beter in balans zijn, en dus meer gedaan krijgen in minder tijd. Het experiment werd de afgelopen maanden geëvalueerd en bleek erg succesvol.